Aktualności

Tekst:

Instytut Spraw Publicznych

Podziel się

Policjanci i złodzieje – walka z przestępczością na pograniczu polsko-niemieckim


Do Sejmu trafiła właśnie podpisana w maju polsko-niemiecka umowa o współpracy w zwalczaniu przestępczości. Dlaczego nowa umowa jest potrzebna i jak wygląda obecna kooperacja pomiędzy policjantami, strażnikami granicznymi i celnikami dyskutowano podczas seminarium „Policjanci i złodzieje – walka z przestępczością na pograniczu polsko-niemieckim”.


Polacy stanowią znaczną, ale nie najliczniejszą grupę przestępców w przygranicznych rejonach Brandenburgii– są sprawcami około 13% ogółu przestępstw. Spadające poczucie bezpieczeństwa części Niemców mieszkających na pograniczu oraz spowodowane tym pogorszenie się wizerunku Polaków w Niemczech stanowi poważne wyzwanie dla stosunków polsko-niemieckich, wynika z najnowszego raportu Instytutu Spraw Publicznych i Fundacji Konrada Adenauera, który został zaprezentowany podczas spotkania.

W porównaniu do lat 90. obecna skala przestępstw popełnianych w przygranicznych miejscowościach niemieckich to liczba niewielka. Ale kradzieże utrudniają życie okolicznej ludności. Polacy nie są już głównymi sprawcami kradzieży czy innych przestępstw. Jednak wiele skradzionych samochodów, czy ich części wywożonych jest w stronę Polski, stąd skojarzenia z Polakami. „Jednak Polska często nie jest już nawet krajem docelowym. Samochody przewożone są dalej, na Kaukaz, na Litwę”, zauważała dr Agnieszka Łada, autorka raportu. „Polacy należą wprawdzie do międzynarodowych szajek złodziejów samochodów, ale nie są tam jedyni”, dodawała.

Przedstawiony raport: „Slogany czy konkrety? Polsko-niemiecka współpraca na rzecz zwalczania przestępczości przygranicznej – fakty i ocena”, opisuje także współpracę polskiej i niemieckiej policji. Do najważniejszych wspólnych przedsięwzięć należą mieszane patrole polsko-niemieckie, pościgi przekraczające granicę i szkolenia. Istnieje także Wspólna Grupa Dochodzeniowa. „W miastach przygranicznych komunikacja i współpraca to jednak codzienność, która nie ogranicza się tylko do wspomnianych działań, ale polega na stałym kontakcie czy nieustannej wymianie informacji. Ta współpraca jest bardzo wysoko oceniana przez obie strony”, mówiła podczas seminarium Agnieszka Łada, kierownik Programu Europejskiego Instytutu Spraw Publicznych.

W seminarium udział wzięli także Ulf Baumann, koordynator służb niemieckich w Polsko-Niemieckim Centrum Współpracy Służb Granicznych, Policyjnych i Celnych w Świecku oraz  Maciej Piasecki z Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Funduszy Europejskich Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Przedstawił on nową umowę o współpracy służb granicznych, policyjnych i celnych i przebieg jej negocjacji. Negocjacji te zaczęły się w październiku 2011 i trwały do 2014 r. W sumie obejmowały dziewięć rund negocjacyjnych. Obecnie umowa czeka na ratyfikację przez prezydenta RP, którą poprzedzić musi zgoda Sejmu. Celem umowy jest uporządkowanie przepisów w tej dziedzinie i zastąpienie czterech obecnych obowiązujących umów jeszcze z czasów przed przystąpieniem Polski do UE przez jedną nową umowę. Nowa umowa określa dokładnie jakie organy mogą w jakich okolicznościach działać i rozszerza zakres, w których działania są możliwe. Nowa umowa obejmuje nie tylko przestępstwa ale także wykroczenia jak np. drobna kradzież, wandalizm lub jazda samochodem bez odpowiednich dokumentów. Oprócz tego zmienia prawo dotyczące wspólnych patroli. Do tej pory patrole składały się z trzech osób (dwie osoby z kraju gospodarza i jedna osoba przyjeżdżająca). Według nowej umowy skład zostaje zredukowany do „jeden plus jeden”, co usprawni organizację takich patroli.

Według nowej umowy policjant z drugiego kraju może także ująć sprawcę,  ale nadal nie może go zatrzymać (formalności związane z aresztowaniem dalej są wyłączną kompetencją gospodarza). Nowością umowy jest również możliwość zareagowania przez funkcjonariuszy drugiego kraju, gdy są świadkiem wypadku po drugiej stronie granicy. W takim stanie wyższej konieczności mogą podjąć działania ratownicze, ale mają obowiązek informowania odpowiednich instytucji kraju, na którym wypadek ma miejsce. Funkcjonariusz może także przekroczyć granicę z bronią, amunicją i innym wyposażeniem, ale używanie ich ogranicza się do obrony własnej lub życia innych. 

Komentując założenia nowej umowy dr Agnieszka Łada podkreślała, że ma ona na celu przede wszystkim usprawnienie pracy funkcjonariuszom. Apelowała, aby dyskusje przy w Sejmie nie doprowadziły do upolitycznienia umowy w celu uzyskania poparcia w walce wyborczej.

Ulf Buschmann, policjant z Brandenburgii i koordynator służb niemieckich w Polsko-Niemieckim Centrum Współpracy Służb Granicznych, Policyjnych i Celnych w Świecku przedstawił publiczności, na czym polega praca Centrum w Świecku, które jest jednym z około 40 takich centrów w całej Unii Europejskiej. Centrum w Świecku mieści się w dawnym punkcie kontroli granicznej na przejściu granicznym na autostradzie Berlin-Warszawa. W Centrum pracują polscy i niemieccy funkcjonariusze ze straży granicznej, straży celnej i policji, w sumie  około 70 osób (45 Niemców i 25 Polaków). Głównym ich zadaniem jest wymiana informacji pomiędzy służbami obu krajów. Dzięki ich pośrednictwu czas oczekiwania na informację zwrotną skrócił się z 6-8 tygodni do poł godziny. Oprócz tego centrum koordynuje współpracę przy pościgach transgranicznych.

Jak podkreślała dr Agnieszka Łada Centrum w Świecku jest wymienione także w nowej umowie o współpracy i prawdopodobnie będzie odgrywać jeszcze ważniejszą rolę we współpracy polsko-niemieckiej w najbliższych latach.
Ulf Buschmann podkreslał, że współpraca polsko-niemiecka jest bardzo dobra i służy jako wzór dla planowanych w przyszłości wspólnych patroli duńsko-niemieckich, ale nie ukrywał, że współpraca austriacko-niemiecka z powodu wspólnego języka jest sprawniejsza. Jednak, jego, zdaniem angielski będzie w przyszłości odgrywać jeszcze ważniejszą funkcję jako lingua franca.

Seminarium było współorganizowane przez Fundację Konrada Adenauera i Instytut Spraw Publicznych. 

Publikacja: Polsko-niemiecka współpraca na rzecz zwalczania przestępczości przygranicznej

 

Zapisz się do newslettera
Newsletter