- Decyzję Ministra Finansów o odmrożeniu 500 mln złotych i przeznaczenie ich na aktywizację bezrobotnych należy ocenić pozytywnie. Analizując jednak tempo wzrostu bezrobocia uwolnienie tylko części Funduszu Pracy wydaje się daleko niewystarczające - komentuje Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej poinformowało na swojej stronie  internetowej o odblokowaniu przez Ministra Finansów – Jacka Rostowskiego - części środków z Funduszu Pracy. Odmrożone 500 mln zł (z całej kwoty 5mld zł) zostanie skierowanych na aktywizację osób bezrobotnych do urzędów pracy w powiatach o najwyższej stopie bezrobocia. Wsparciem mają być objęte grupy szczególnie zagrożone na rynku pracy, czyli absolwenci, osoby 50+ i długotrwale bezrobotni.

Jest to reakcja na rosnące  - w stosunku do poprzednich lat – wskaźniki bezrobocia rejestrowanego i zapowiedzi pogłębienia się spowolnienia gospodarczego w drugiej połowie 2012 roku. Już teraz szacuje się, że nie uda się osiągnąć zakładanego wskaźnika bezrobocia na 2012 rok (12,3%). W miesiącach letnich, w czasie których te wskaźniki są najniższe w skali roku, prawdopodobnie nie spadną wystarczająco poniżej zakładanej średniej. Bezrobocie w maju wynosiło 12,6%, w czerwcu - 12,4%.

Nie udaje się zatrzymać tendencji wzrostowej poziomu bezrobocia, która utrzymuje się w Polsce od początku światowego kryzysu gospodarczego (2008 r.) i jest najwyższy od sześciu lat. Jest to jeden z najbardziej wyraźnych i bolesnych przejawów spowolnienia gospodarczego. Koszty społeczne  takie jak bezrobocie (szczególnie w grupie osób młodych i 50+), rosnący wskaźnik NEET (not in employment, education and training), realny przyrost wynagrodzeń poniżej 1%, spadek tempa przyrostu oszczędności gospodarstw domowych  są często pomijane w debacie publicznej i zakrywane wskaźnikami ekonomicznymi tzw. stale pozytywnym przyrostem PKB przy ocenie sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w okresie kryzysu gospodarczego.

Decyzję Ministra Finansów należy ocenić pozytywnie. Analizując jednak tempo wzrostu bezrobocia uwolnienie tylko części Funduszu Pracy wydaje się daleko niewystarczające. Minister Pracy i Polityki Społecznej zapowiada zwiększenie wydatków środków europejskich na aktywizację zawodową bezrobotnych, który ma być uruchomiony w 2013 roku. Ponadto niedawno ruszył rządowy program pilotażowy nakierowany na aktywizację zawodową osób młodych. Istnieje jednak zagrożenie, że te dodatkowe działania wprowadzane są z opóźnieniem.

Wyraźny wzrost bezrobocia widoczny jest już przecież od czterech lat. Potrzebna jest spójna i komplementarna polityka przeciwdziałania skutkom kryzysu gospodarczego, która obejmowałaby nie tylko aktywizację bezrobotnych, ale także tworzenie miejsc pracy. Warte rozważenie jest też wprowadzenie niektórych zapisów tzw. ustawy antykryzysowej wygasłej w 2011 roku do Kodeksy pracy (np.: wydłużenie okresu rozliczeniowego pracy). Właściwą do tego przestrzenią powinien być dialog społeczny prowadzony w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, ale także dialog na poziomie regionalnym, branżowym i na poziomie mikro w samych przedsiębiorstwach. Dotychczasowe doświadczenia w tym zakresie jednak wskazują, że jakość i konkluzywność ustaleń w ramach Trójstronnej Komisji pozostawia wiele do życzenia.
 
Stopa bezrobocia w Polsce:2004 – 19%; 2005 – 17,6%; 2006 – 14,8%; 2007 – 11,2%; 2008 – 9,5%; 2009 -12,1%; 2010 – 12,4%; 2011 – 12,5%. (źródło: GUS)
 
Dominik Owczarek, analityk Instytutu Spraw Publicznych