Młody mężczyzna  jedzie rowerem zadbaną ulicą w eleganckiej części miasta. Zadowolony z życia, zrelaksowany, beztroski. Uśmiech na twarzy zniknie mu dopiero, gdy na jego drodze pojawi się agresywny pies szykujący się do ataku. Czy rowerzysta zdoła uciec bestii? Czy znajdzie schronienie na pobliskim podwórku? Jak zareaguje właściciel posesji - pomoże czy powie „zjeżdżaj”?

Na szczęście ta groźna sytuacja to tylko scena z kampanii społecznej „Nasze podwórko, ich azyl” zrealizowanej z okazji Światowego Dnia Uchodźcy przez Instytut Spraw Publicznych i agencję Young & Rubicam.  Jednak dla tysięcy ludzi na świecie, stan podobnego zagrożenia to nie fikcja. Z danych UNHCR wynika bowiem, że co minutę, osiem osób zostawia dorobek życia, by uciec przed wojną, aresztowaniem, gwałtem lub terrorem.

 
- Nasz spot to analogia losu uchodźcy, który tak jak bohater filmu, nagle znajduje się w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i czasem nie ma wyjścia - musi uciekać, zostawiając za sobą dom, dobra materialne, nierzadko także swoich bliskich. Podobnie, jak nasz rowerzysta, musi szukać schronienia w obcym, ale jednak potencjalnie bezpiecznym miejscu – mówi Karolina Grot z Instytutu Spraw Publicznych, która zajmuje się tematyką migracji i uchodźstwa.
 
Z danych UNHCR wynika, że w 2012 złożono na świecie 479 tysięcy wniosków o nadanie statusu uchodźcy. Ta najwyższa od 10 lat liczba stanowi kolejne potwierdzenie, że z roku na rok, z wyjątkiem 2006, liczba osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy rośnie. Rośnie też niestety niewiedza, brak zrozumienia, a co za tym idzie niechęć wobec uchodźców.
 
- Postanowiliśmy uświadomić społeczeństwu, że prawdziwe zagrożenie może spotkać każdego bez wyjątku. Nie powielamy więc dotychczasowych kalek i skojarzeń związanych z uchodźstwem. Nie chcemy wywoływać w widzach współczucia. Chcemy za to, aby każdy mógł wejść w jego skórę. Poczuć, jak to jest, stanąć oko w oko z niebezpieczeństwem. Jak to jest, być zmuszonym do porzucenia domu, do pozbycia się całego dobytku. Jak to jest uciekać w nieznane i przeżyć gehennę tułaczki, by w końcu, skazać się na czyjąś dobrą wolę lub łaskę – dodaje Robert Olszewski, współscenarzysta spotu z agencji Young & Rubicam Polska.
 
I trzeba pamiętać, że dramat uchodźców często nie kończy się w momencie przekroczenia granicy. Dla wielu zaczyna się następny trudny etap związany z pobytem w obozach dla uchodźców, ośrodkach dla cudzoziemców, ubieganiem się o status uchodźcy lub inną formę ochrony, i co nie mniej ważne - próbą ułożenia sobie życia na nowo.
 
- Nawet jeśli procedura o przyznanie statusu uchodźcy czy innej formy ochrony międzynarodowej zakończy się dla cudzoziemca pozytywnie, nierzadko doświadczają oni dyskryminacji, nie tylko wchodząc na rynek pracy czy próbując wynająć mieszkanie, ale także w zwykłych codziennych kontaktach w Polakami – w szkole czy w sklepie. Naszą kampanią chcemy uświadomić Polakom, jak wiele jest w ich rękach - jak wiele od nich zależy – dodaje Karolina Grot.
 
Liczba osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy w Polsce osiągnęła w 2012 roku największą wartość w dotychczasowej historii ruchów migracyjnych do Polski – 10 753 (wyższa o niemal 4 tys. osób niż w roku 2011, porównywalna jedynie z również rekordowymi latami 2007 i 2009), z czego 85% stanowiło wnioski złożone po raz pierwszy.
 
Najliczniej wnioski uchodźcze składali obywatele Federacji Rosyjskiej (przeważnie deklarujący narodowość czeczeńską) – 6 084 osoby oraz Gruzini – 3 234 osoby.
 
W 2012 r. w Polsce w 21% przypadków wydano decyzję o przyznaniu jednej z form ochrony (3,5% - status uchodźcy, 5,5% ochrona uzupełniająca, 12% - zgoda na pobyt tolerowany). Wśród osób, które zostały objęte przez Polskę ochroną, najwięcej pochodziło z Federacji Rosyjskiej, Białorusi, Gruzji oraz Armenii.
 
- Polska należy niestety do tych państw UE, w których brakuje systemowej pomocy prawnej oraz integracyjnej dla migrantów. Wciąż wiodącą rolę w tym zakresie odgrywają wyspecjalizowane organizacje pozarządowe. Ich moce przerobowe są jednak ograniczone i nie są w stanie pomóc wszystkim potrzebującym. Wciąż więc spora liczba cudzoziemców wkraczających w procedurę przyznania jednej z form ochrony międzynarodowej w Polsce nie otrzymuje wystarczającego wsparcia – wyjaśnia dr Kinga Wysieńska, ekspertka Instytutu Spraw Publicznych.
 
I dodaje, że choć duża część cudzoziemców wykorzystuje procedurę uchodźczą w Polsce do celów migracji do innych państw UE lub obszaru Schengen, wielu z nich decyduje się na osiedlenie się w Polsce. - Jak wynika jednak z naszych badań - gdy opuszczają ośrodki dla cudzoziemców i np. podejmują próbę wejścia na polski rynek pracy okazuje się, że napotykają szereg barier uniemożliwiających im pewny start.
 
Niektórym się jednak udaje. Karolina Grot opowiada historię Beatrix z Ugandy, która po latach tułaczki, dwa tygodnie temu otrzymała polskie obywatelstwo, zdała polską maturę i myśli o podjęciu tu studiów prawniczych.
 
Kampania „Nasze podwórko, ich azyl” jest realizowana przez Instytut Spraw Publicznych w ramach projektu "Integracja poprzez edukację. Psychologiczne i prawne wsparcie cudzoziemców w Polsce" współfinansowanego przez Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców oraz budżet państwa. Spot wyprodukowała agencja Young & Rubicam. Reżyserem spotu jest Tomasz Nalewajek, a autorami scenariusza Robert Olszewski i Sunil Nair.
 
Spot zostanie wyemitowany 20 czerwca przez TVP1, TVP2 i TVP Info i Polsat News.
 
Elementem kampanii ISP jest także „Inspirator międzykulturowy” - podręcznik nie tylko dla trenerów, ale także dla wszystkich osób pracujących lub planujących podjąć pracę z cudzoziemcami. Jest kompendium wiedzy i praktycznych wskazówek dotyczących prowadzenia szkoleń i warsztatów dla migrantów przymusowych, w tym uchodźców.
-  Podręcznik zarówno inspiruje, jak i skłania do autodiagnozy i refleksji nad własnymi stereotypami, wskazuje również umiejętności i kompetencje niezbędne do pracy na pograniczu różnych kultur" - dodaje Karolina Grot, współredaktorka publikacji.

Spot powstał w ramach projektu "Integracja poprzez edukację. Psychologiczne i prawne wsparcie cudzoziemców w Polsce" współfinansowanego z Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców i budżetu państwa.

"Inspirator międzykulturowy" powstał w ramach projektu "Psychoedukacja i wiedza obywatelska drogą do integracji" współfinansowanego z Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców i budżetu państwa.