Publikacje

Możliwość nieskrępowanego wyboru rządzących nami osób jest solą demokracji. Zapewniać to powinien odpowiednio ukształtowany system prawny oraz sprawnie działające instytucje. Swoboda oddania głosu w wyborach jest też związana ze swobodnym dostępem do zróżnicowanych źródeł informacji. Wszystkie te warunki powinny służyć zapewnieniu realizacji podstawowych zasad prawa wyborczego, w szczególności: powszechności, równości i tajności. Mając to na uwadze, warto zajmować się regulacjami prawnymi określającymi organizację i przebieg wyborów, ale też metodami zwiększenia zainteresowania Polek i Polaków zarówno udziałem w samym głosowaniu, jak i monitorowaniem przebiegu wyborów. 

Przez ostatnich osiem lat obserwowaliśmy jednak naruszanie systemu rządów prawa w Polsce przez większość parlamentarną oraz wprowadzanie przez nią zmian w sposobie funkcjonowania organów konstytucyjnych w naszym państwie. Wydarzenia te stworzyły nowe zagrożenia dla niezależności i uczciwości przebiegu procesu wyborczego, którym warto się przyglądać ze zwiększoną uwagą i poszukiwać nowych rozwiązań, które pozwolą przeciwdziałać ich skutkom. W niniejszym raporcie przedstawiamy zestaw takich rekomendacji dotyczących czterech aspektów organizacji, przebiegu oraz podsumowania wyborów: funkcjonowania organów wyborczych i sądowniczych; prowadzenia agitacji wyborczej w internecie, w szczególności przez podmioty inne niż komitety wyborcze; wykorzystania środków masowego przekazu; finansowania polityki i jego kontroli. Wszystkie zostały wypracowane podczas serii seminariów eksperckich organizowanych od kwietnia 2022 do kwietnia 2023 roku w Instytucie Spraw Publicznych, poświęconych różnym aspektom prowadzenia kampanii wyborczych i samych wyborów. W opracowaniu prezentujemy główne wnioski z tych dyskusji w podziale na cztery obszary tematyczne. Na zakończenie omawiamy dodatkowo wybrane rekomendacje pochodzące z dyskusji podjętych w trakcie konferencji zorganizowanej 17 stycznia 2024 roku przez ISP